Tối nay có cơ duyên, nguồn cảm hứng để nhìn lại một hành trình khá dài những năm tháng vừa qua trong lĩnh vực công việc, đi làm. Mình chợt ngỡ ngàng, quá sức bất ngờ, dường như phần lớn những lần mình đổi công ty đều đổi luôn ngành nghề, lĩnh vực, mọi thứ mới toanh, có lúc nào mà mình không làm việc mới đâu chứ. Ấy vậy mà lần này lại có một tâm thế lo sợ và đề phòng khác với trước đây, lại còn đổ thừa rằng vì nó mới quá nên mình sợ, hichic. Điều này không đúng rồi.
Vietstar Bình Phước
Gần tốt nghiệp đại học, đang buồn tình tính đi chơi vài tuần để khuây khỏa thì được rủ lên khu sinh thái trên Bình Phước chơi, nghe đồn đang cần tuyển quản lý trung tâm ngoại ngữ và trợ lý giám đốc với mức lương cao nên cũng khăn gói lên đó chơi một chuyến cho biết, sẵn phỏng vấn sơ bộ luôn. Ngày phỏng vấn với thầy chuyên môn cũng hỏi dăm ba câu cho biết vậy thôi, chủ yếu là con gái, còn nhỏ xíu tuổi mà đi làm xa nhà vầy thì có buồn không. Đến khi về lại Sài Gòn mình mới chính thức gặp Giám đốc - tức là gặp Chị để phỏng vấn cụ thể. Hôm đó hẹn đến nhà chị, lần đầu tiên gặp chị đã cảm thấy có một sức hút gì đó dữ dội lắm, thích chị ghê. Câu cuối cùng mà chị chốt lại là: Nếu em chịu lên Bình Phước làm quản lý trung tâm ngoại ngữ và trợ lý cho chị, thì em sẽ được đi với chị nhiều đó. Vì 1 câu nói này mà mình lập tức trả nhà trọ trong vòng 1 tuần, khăn gói dọn đồ đi Bình Phước luôn.
Lần đó đi làm mà Ba Mẹ đều bất ngờ. Mình rủ thêm 1 đứa bạn chuyên ngành Sư Phạm Anh để lên đó làm quản lý chuyên môn, còn mình chỉ quản lý chung thôi chứ thiết kế giáo án, chương trình tiếng Anh thì mình ko rành lắm. Sáng đó 2 đứa khăn gói ôm một đống vali, cụ bị đồ đạc, mền gối… đi xe đò lên Đồng Xoài. Trên đường đi mẹ mình hỏi có biết trung tâm đó như thế nào chưa mà vác đồ lên, mình bảo biết rồi, lần trước chị có chở đi ngang trước cửa, nhìn biết cái tòa nhà màu xanh cao 6 tầng, nhớ địa chỉ và cái cửa nhà á. Mẹ lắc đầu ngán ngẩm. Đến nơi, không có chị ở đó, bấm chuông thì có một ông thầy người Philippine xuống mở cửa nói một tràn dài tiếng Anh. Mình vừa mệt vừa ngáo ngơ, ko kịp hiểu ổng đang nói gì nữa, chỉ nghe và đoán vài từ khóa rồi quơ tay múa chân, ổng dẫn vô chỉ cái phòng ngủ, cái giường, ổng dắt đi 1 vòng giới thiệu trong tòa nhà này có những gì.
12h30 mình đến nơi gọi cho chị thì 14h chị và thầy GĐ chuyên môn đi xuống họp. Mình kiểu… ủa họp bàn giao liền luôn á hả, chứ ko có nghỉ ngơi làm quen môi trường gì hết hả ta. Có 1 chị khác đang quản lý trung tâm đó nhưng chị ko hài lòng, thế là chị tuyển mình vô thay, chỉ trong một buổi chiều đó, mọi thứ quan trọng chốt hạ bàn giao sạch sẽ. Còn kiểm kê tài sản thì qua hôm sau mình mới bắt đầu làm. Hồi đó 4h chiều chốt xong, nhận bàn giao, nhận trách nhiệm, nhận hết chìa khóa, sổ quỹ, két sắt… nhận nguyên cái tòa nhà đó xong xuôi, chị lên xe hơi đi về nhà chị ở huyện khác luôn. Tối đó mình đã bắt đầu làm quen với tòa nhà, phòng thư viện, mình đi từng phòng học, phòng ngủ, phòng thờ, cảm nhận một vai trò quản lý đầy trách nhiệm ở nơi đây.
Một đứa 23 tuổi như mình lúc đó còn quá trẻ nhưng lại không hề biết sợ, dám khăn gói lên một tỉnh thành mới toanh, nhận công việc quản lý mới toanh, chăm lo cho 5 nhân sự vừa ăn ở vừa làm việc trong tòa nhà đó (lại còn có 3 giáo viên nước ngoài bất đồng ngôn ngữ nữa chứ), quản lý từ 12 học viên đã tuyển sinh lên thêm đến hơn 70 học viên chỉ trong 2 tháng thôi. Lúc đó mình hoàn toàn không có ai hướng dẫn phải làm gì cả, thầy chuyên môn thì chỉ nói qua loa về giấy tờ, pháp lý, phòng giáo dục, bla bla… Gặp thêm chị Sếp lâu lâu lượn ngang rồi nói: Chị tính làm vậy nè, chị định hướng vậy vậy, em xem thử coi làm được không, ừ mà trung tâm có lời chưa em. Ừ nếu ko tính khấu hao cái tòa nhà của chị, bàn ghế của chị thì đầu tháng thứ 3 là có lời rồi đó, sau khi trừ hết các chi phí lương bổng, vận hành.
Hồi đó mình làm gì ta? Quản lý tòa nhà, chăm lo ăn ở niềm vui nỗi buồn của mấy đứa giáo viên nước ngoài, lên kế hoạch kinh doanh, marketing, chạy đi phát tờ rơi, tư vấn tuyển sinh này nọ, đăng ký tạm trú tạm vắng với công an, rồi qua phòng cháy chữa cháy. Rồi còn tổ chức sự kiện cho mấy đứa nhỏ chơi, thậm chí dám tổ chức 1 buổi dã ngoại dắt 40 đứa con nít từ 3-8 tuổi thuê xe hơi đi du lịch sinh thái, trong khi chỉ có 3 người việt và 2 giáo viên nước ngoài phân công nhau phụ trách, coi ngó để ko đứa nào lọt xuống ao hồ nữa chứ. Rồi mình còn làm trợ lý cho chị nữa, lâu lâu chị xuống chở đi họp với đối tác này kia, phụ chị coi ngó thêm 1 cái trường mầm non khá lớn, bả còn một chân trong hiệp hội ở Nhà nước nữa, nên cũng bưng lên Tỉnh đi họp, rồi đi theo ngồi họp Hội đồng nhân dân chung. Hồi đó bao nhiêu thứ mới toanh, mới mẻ như vầy… mà mình không hề có nỗi sợ. Chỉ thấy cái trung tâm là chỗ mình quản rồi, mình muốn làm gì làm, có lời là được, báo cáo cho chị là được, khi nào chị cần gì, kêu làm gì thêm thì làm thôi. Còn mấy việc trợ lý khác thì chị bưng đi đâu là ngó nghiêng, biết thêm đến đó, vui mà, chị cũng địa vị oai phong thấy mồ, trợ lý của chị thì mắc mớ gì mà phải sợ ai. Nhớ hồi vào quản lý trung tâm được khoảng 2 tuần, chị lại nhận bàn giao cái trường mầm non từ chị 2 của chị. Thế là chị kêu mình đi qua kiểm kê toàn bộ tài sản của cái trường đó.
Lúc đó chị nói nhỏ rằng: Em kiểm cho kỹ vì chị ko tiện ra mặt với chị 2 của chị, bây giờ nhận bàn giao thì cái trường này mẹ chuyển từ chị 2 qua cho chị rồi, em làm ko kỹ có gì mai mốt phát sinh hư hỏng chị phải bỏ tiền túi mua đồ thêm á, chứ ko đòi tiền từ chị 2 được. Với những lời chị em nói nhỏ như vầy thôi - 1 đứa con gái lạ nước lạ cái, 1 thân 1 mình, đi vô kiểm kê toàn bộ mọi thứ trong cái trường của người ta. Trường đó cũng rộng lắm, tổng cộng gần 30 phòng, còn chia thành các khu vực văn phòng, khu bếp, khu ngoài trời, khu lớp học, khu phòng ngủ nghỉ… Mình tự thiết kế phiếu kiểm kê, tự in, ký tên đóng mộc, ngày nào cũng đi qua đó kêu 1 người dẫn đi chung từng phòng, ghi chép lại, dán từng tờ giấy lên từng món đồ, kiểm luôn mái nhà có dột ko, chỗ nào bị sụt lún, la-phông ở đâu bị hư, tường chỗ nào bị nứt v.v… Đợt đó mình kiểm mà thiên hạ có vẻ ghét luôn vì họ muốn qua loa mà mình thì siết quá, mình đố con ruồi nào bay lọt, ko để lọt tiền túi của chị ra ngoài mà. Kiểm xong về làm biên bản hoành tráng, chi tiết, in mấy bộ rồi nhắn chị mời mọi người về họp, mỗi người ký muốn rụng tay, xong mạnh ai nấy giữ 1 bộ sau này có vấn đề gì thì đem ra đối chấp. Kiểm xong cái trường đó thì mình về trung tâm làm tiếp việc nghiên cứu tuyển sinh, quảng cáo, bla bla… Nói chung là… bây giờ nhìn lại mình mới phát hiện, ủa sao hồi đó còn nhỏ xíu mà có thể bày ra nhiều thứ để làm dữ vậy ta. Lại còn làm toàn bộ đều là việc mới toanh, lại còn ko có ai hướng dẫn sơ bộ luôn nữa, sắm bà Sếp cũng mới ra khởi nghiệp từ tiền của gia đình, lại còn lông bông ham đi chơi, giao trung tâm cho mình rồi đi kết nối, tạo mối quan hệ miết, lâu lâu ghé qua coi sổ quỹ, nói vài câu định hướng, vậy là xong. Hồi đó mình ko có nỗi sợ như vừa rồi, hoàn toàn ko biết sợ, cũng ko có khuôn mẫu gì cả, cứ đụng đâu làm đó, lên kế hoạch theo tháng, theo tuần, chia ra mỗi ngày, rồi lại còn có việc phát sinh. Lúc đó mình nhớ là ăn ngủ và làm việc tại đó luôn, nên hầu như ko lúc nào là ko làm việc, mình ko chia được thời gian cá nhân và đi làm luôn á. Từ phòng ngủ bước ra chỗ làm chỉ mười mấy bước chân, thay bộ đồ, mình cứ ngồi suốt ngoài máy tính làm việc đến nửa đêm gần sáng mới tắt đèn vô phòng ngủ. Hồi đó ko có áp lực gì, cũng ko có gì lo sợ, chỉ thích làm và làm vậy thôi, tại vì tự bày trò ra làm mà, vui quá trời vui, mỗi ngày cứ tick vào những thứ việc mình nghĩ ra, tính làm, hoàn thành, nó sướng lắm. Thậm chí lúc cần chị ký giấy, chị ko xuống, alo chị duyệt 1 tiếng rồi chị kêu tự ký thay cho chị luôn đi, thế là ký tên giùm luôn, sợ gì, tự ký tự đóng dấu. Chỉ đụng độ mâu thuẫn tình cảm với chị nên mới chia tay, tuột mood, chứ về công việc thì hồi đó đúng là tâm thế dấn thân rất khác bây giờ.
Ringier
Hồi này về làm tập đoàn lớn cũng bớt tung hoành bày trò, vì theo luật lệ công ty nhiều rồi chứ mình ko tự vẽ luật được. Nhớ thời mới vô làm công ty truyền thông, mà traffic là gì ko biết, quy ước ngôn ngữ của dân marketing thì không hiểu, bao nhiêu sản phẩm cần bán, một đống thuật ngữ mới toanh, cái gì cũng là lần đầu tiên mới biết không hà, hichic. Ngày nào cũng ngồi coi ngó các đối tượng trong lĩnh vực truyền thông này là gì, hiểu nó, nghiên cứu để hiểu ngành, hiểu đối thủ, hiểu thị trường… để còn đi bán hàng nữa chứ.
Rồi có một giai đoạn nhìn lại, mình thấy việc ‘‘có vẻ lớn’’, đáng lý sẽ sợ nhưng cũng méo sợ. Đó là có 1 cái hợp đồng truyền thông với khách hàng cũ, ban đầu mình dự kiến khoảng 360 triệu. Mình book họp và nhờ chị Giám đốc đi theo để hỗ trợ mình up sales thêm. Sau khi nói chuyện xong, bên đó có ý muốn làm thêm 2 sự kiện, mỗi sự kiện tầm 350tr, tức là hòm hòm cái hợp đồng bây giờ khoảng hơn 1 tỷ rồi. Mình về làm proposal gửi qua, lại chuẩn bị đi họp. Họ nói rằng cần qua đó trình bày thật chi tiết về ý tưởng, các hoạt động, thậm chí là mình phải tư vấn luôn được KPI khách hàng tiềm năng cho họ, dự báo về doanh thu, tỷ suất lợi nhuận, họ thấy bỏ ra 1 tỷ là chắc chắn sinh lời thì mới làm. Má ơi… mất mấy ngày trời để mình mời họp team nội bộ, nào là marketing chạy tools như thế nào để ra bao nhiêu leads, content sẽ viết những chủ đề gì, video sẽ lên ý tưởng và sản xuất clip ra sao, team social sẽ làm những gì trên FB, fanpage, group, seeding cộng đồng, làm minigame như thế nào v.v… Lúc mình họp, chị Giám đốc bận việc khác, mình okie chị, vậy em lead hết các team khác nha, em ko đơi chị về đâu nha, chứ gấp lắm rồi, khách đòi proposal rồi kìa. Gửi proposal xong hết, bên đó kêu qua họp trình bày, hẹn 3h chiều. Tầm 1h trưa, chị Giám đốc hỏi: ‘‘Em cần chị đi chung ko?’’. Mình nhìn chị rồi hỏi lại: ‘‘Ủa chị có muốn đi luôn ko, tại em sợ chị bận’’. Chị nói là chị cũng bận thiệt, nhưng nếu em cần thì chị đi, còn em tự tin một mình xử lý được thì chị khỏi đi. Lúc đó… mình tự tin ngút trời, mình chốt hẳn: Vậy thôi chị ở nhà đi, em ko cần, em dắt cả team đi qua đó họp được, chị khỏi lo, về em báo tin mừng cho chị nghe, hehehee. Còn ko có tin mừng thì sẽ là tin buồn. Chị nói ko quan trọng là thắng hay thua, cái quan trọng nhất là làm hết sức mình, tự tin, vậy em cứ đi nha. Chiều đó 2h mình book taxi dẫn nguyên đám bên này qua bển họp, mình lead chính cuộc họp mà, vì sales thì luôn là lead chính khi ra ngoài gặp khách hàng, còn các team chuyên môn thì chỉ hỗ trợ sales trình bày ý tưởng ở khía cạnh chuyên môn thôi. Hôm đó về… tin mừng chiến thắng huy hoàng. Khách okie, em chốt 1 tỷ 50 chẹo rồi nha, giờ bắt tay làm thôi, hehehee. Đợt đó mình mới chốt được mấy cái hợp đồng làm sự kiện to bự, tổng trị giá hơn 2 tỷ 8, đang ngồi sung sướng thì… công ty dẹp tiệm, đóng cửa, nghỉ làm. Bà mọe tức á, tiền sắp vô rồi mà hổng làm, trời ơi là trời. Hồi đó mình còn trộm nghĩ, hay mình ra mở công ty rồi rủ các team chuyên môn làm tiếp, nhưng vấn đề là mình sợ khách hàng lại muốn ký hợp đồng với Ringier hơn, vì thương hiệu và uy tín, cho nên mình cũng thôi.
Bây giờ nhìn lại, hồi đó cái gan nào mà 1 cuộc họp vô cùng nghiêm túc, quan trọng để chốt hơn 1 tỷ đồng với bên đó là 1 trung tâm hội nghị tiệc cưới của Nhà nước nữa chứ, vậy mà dám kêu Sếp ở nhà đi, để em tự lo, em lead và dẫn cả đám đi lo. Nếu như cái này không gọi là dấn thân, thì ko biết lấy ví dụ gì khác cho sự dấn thân nữa. Hồi đó mình cóc sợ, không biết sợ, cũng có một chút hồi hộp chứ ko phải kiểu điếc ko sợ súng nha, nhưng mình thấy mọi thứ mình đã chuẩn bị chu đáo hết rồi, ko còn gì có thể chuẩn bị hơn được nữa, mình nhắm khả năng đã hiểu rõ yêu cầu của khách, làm hết mọi yêu cầu rồi mà, bây giờ chỉ qua nói chuyện và chốt thôi, coi họ còn đòi gì thêm nữa ko, hoặc là có ngân sách để chi trả hay không thôi. Rồi đến 1 sự kiện triển lãm cưới hoành tráng nhất trong toàn ngành cưới tại VN, không đơn vị nào có thể làm quy mô hơn Ringier được, chị kêu làm PM (Project Manager) cho team Sales nha, okie làm luôn sợ gì. Đợt đó toàn team bán được hơn 3,8 tỷ, có lời rồi, đủ chi phí P&L cho team sự kiện làm sân khấu hoành tráng tưng bừng luôn. Nói sao ta… hồi đó chị kêu lead team, lead dự án thì làm thôi, ko có gì sợ, chỉ khi nào kêu lên chức thì mới ko chịu lên vì ‘‘em thích đi trễ, tối thức khuya sáng em dậy ko nổi, em ko muốn lên chức rồi phải làm gương cho người khác đâu’’.
CESTI
Hồi mới vô Cesti, thú thật lại là một bầu trời mới toanh vì lĩnh vực khoa học-công nghệ là thứ mà xưa giờ mình chưa chưa đụng tay vào. Má ơi… từ 1 đứa ở quen trong ngành truyền thông, nhảy qua marketing, mà lại tay ngang bước vô cái chỗ toàn máy móc thiết bị, những cục sắt thép, rồi công nghệ, bằng sáng chế, phát minh, nghiên cứu ứng dụng v.v… Khỏi phải nói, nó mới mẻ hoàn toàn với mình tới mức độ nào. Rồi mình làm 1 vị trí mà… cũng làm 1 mình ên, ko có ai làm chung, ko có ai bàn giao luôn nữa. Vị trí đó nghe nói trống cả năm rồi chưa tuyển được người, còn người cũ thì mở máy tính lên cũng ko có bao nhiêu dữ liệu xài được. Sếp kêu gì làm đó, giao việc nào thì làm việc đó. Đã vậy mới vô chưa được 1 tháng còn hăm hở đòi đi công tác, 1 mình đi theo quản lý 2 chiếc xe tải trọng 20 tấn chở một đống máy móc thiết bị đi triển lãm, rồi còn lượn lờ ở khu vực triển lãm suốt 1 tuần để hỗ trợ, thiếu điều như đơn vị nào chơi thân chút xíu là đứng tư vấn máy dùm cho họ một chút cũng được luôn. Xong đợt công tác này thì tới tổ chức các buổi chuyên đề này kia, làm sự kiện chung của đơn vị. Mà thật ra… việc quen thuộc với mình là đánh máy văn bản á, chứ còn nội dung đánh máy thì nó mới rồi, ý tưởng cũng mới, yêu cầu mới, mọi thứ đều mới hết rồi, ko có xài được cái gì của trước đây vô công việc Nhà nước này hết. Vậy mà một mình một ngựa cũng làm ngon ơ đó thôi, 1 mình 1 mảng, tự làm, ko nhờ đến ai phụ, tự lo được hết phần việc của mình, tại vì lúc đó mình cảm thấy tự làm mới chỉn chu, chứ còn nhờ người khác thì… cũng ko yên tâm lắm, việc cũng ko quá nhiều, tự làm chi tiết cũng được, chưa cần đến hỗ trợ.
Một số việc khác
Ngoài những việc có thời gian làm khá lâu như vầy, thì cái việc part time, kiểu cộng tác viên này nọ cũng đa dạng đủ loại ngành nghề lĩnh vực, như kiểu cái gì cơ bản cần tìm hiểu chút mà làm được thì nhận luôn á, đúng ý thì nhận, thích thì nhận thôi. Như có đợt mình vừa làm cho Ringier ban ngày, chiều tối về lại qua làm tuyển dụng sales ô tô cho 1 công ty thằng bạn chuyên làm trung gian cho thuê xe. Lúc đó mình mê xe hơi, qua chỗ nó làm thì nó cho mượn xe hơi lái đi chơi (tức nhiên là ko có bằng lái, ko học hành gì rồi). Hồi đó mình gan tới độ, nó dắt qua Vạn Phúc City tập lái đúng 1 lần, chắc tập khoảng 1 tiếng, vậy là biết lái. Sau đó nó hỏi dám lái ra đường lớn ko, dám luôn. Nhưng mà mình chỉ lái xe hơi vào khung giờ khoảng 0h-3h sáng. Vì giờ này vắng xe máy, mình chạy làn ô tô thì ko sao. Lúc nó đưa chìa khóa xe và lên nhà ngủ, dặn dò lỡ có gặp Công an thì alo nó, còn đâm đụng thì cũng alo luôn, nhưng xe có mua bảo hiểm rồi nên có gì thì đem vô bảo hiểm làm lại, nó kêu mình yên tâm. Mà thật ra nó ko kêu thì mình cũng rất tự tin, rất yên tâm mới 1 mình cầm chìa khóa xe hơi bước ra bấm cửa chứ. Vấn đề là mình vô trong xe rồi mới hoang mang: Chết cha… cắm chìa khóa vô rồi thì làm sao cho nó nổ máy ta??? Tại vì lúc nó tập mình lái xe thì nó mở khóa sẵn, còn bây giờ là xe đang khóa và nó đi ngủ, mình ra lấy xe 1 mình, ko lẽ giờ điện thoại cho nó thì quê nên phải loay hoay nghiên cứu tự tìm cách mở khóa. Mình lên xe hơi, chỉ biết mở khóa, mở bình xăng, đạp ga, đạp thắng, xi nhan trái phải, bật đèn phía trước, rồi vậy là xong đó. Đâu biết thêm gì nữa đâu, vậy mà vẫn cầm xe bon bon chạy mấy vòng Sài Gòn, chạy xuống Hóc Môn, chạy toàn đường quốc lộ, đường lớn cho an toàn rộng rãi. Hồi đó muốn có xe hơi chạy đi chơi thì phải làm việc chung với nó, tuyển dụng nhân viên sales xe hơi cho nó, thế là mình làm thôi.
Còn nhiều thứ việc khác nhỏ nhỏ ngắn ngày lắm, mình muốn là mình làm ấy mà, à tìm hiểu, nghiên cứu rồi làm. Trạng thái lúc đó là không có nỗi sợ, không hề biết sợ. Chỉ biết mình muốn làm gì thì tìm hiểu rồi làm, chỗ nào ko biết thì hỏi, tìm người để hỏi xong tự làm tiếp. Bây giờ nhìn lại mới thấy, mình ko hề có chuyên môn gì nhiều để đi phỏng vấn các công ty, huhuu. Hồi trước mình cũng hơi quan ngại về vụ này nè, nếu nói về chiều rộng đa ngành thì mình có, theo kiểu cái gì cũng làm một chút, nhúng tay vô một chút, nhưng còn chiều sâu kiểu chuyên gia của 1 ngành, 1 lĩnh vực thì mình không. Chỗ này cũng là 1 cái mà mình hơi sợ, hơi tự ti mỗi khi mình cho rằng việc gì cần làm như 1 chuyên gia, cần am hiểu sâu sắc thực thụ. Chứ còn những việc mà mình xác định rằng: chỉ cần làm thôi hả, ko cần chuyên gia hả (giống như lúc qua CESTI á), làm được cái đó là okie, ko cần ngồi cắn bút nghiên cứu sâu hỉ… thì okie, vậy thì chơi tới thôi chứ làm quái gì sợ đâu.
Hmmmm… Sau một cuộc đại nhìn lại mọi thứ vừa qua, mình chợt phát hiện ra một điều: Từ xưa đến giờ mình lúc nào cũng làm các công việc mới mẻ, gần như là rất ít khi nào giống với công việc cũ hay công ty cũ trước đó. Mình chợt tự hỏi: Tại sao hồi đó cũng làm toàn việc mới toanh mà tâm thế không sợ, còn bây giờ, gần đây thì nỗi sợ ngập tràn? Sợ như kiểu đánh mất chính mình luôn rồi ấy chứ, nỗi sợ lấn át mình rồi, mất tiu mình rồi, không còn nhìn thấy mình sống say mê trong công việc như những ngày tháng trước đây nữa.
Hừm… Không thể nào như thế được! Mình thấy rằng chỗ này vấn đề chỉ nằm ở tâm thế thôi. Chỉ cần một sự thay đổi về tâm thế, giống như lật bàn tay, thì tất cả những vấn đề của tâm thế cũ sẽ sụp đổ. Chỗ này mình đã nhìn lại sâu hơn, khi gọi là ‘‘dấn thân’’ tức là cứ cắm đầu mà làm, lỡ sai thì sửa, không có gì lo sợ, mọi thứ mới thì cứ mới như vậy thôi, mình cần làm gì, làm đến đâu thì tìm hiểu đến đó, có biết bao nhiêu thứ mới mẻ ở trên đời, nếu chờ mình đóng khung được hết, hiểu biết được hết mới chịu làm thì lúc đó chẳng còn cái gì cần mình làm nữa rồi. Chỗ này mình thấy sự khác biệt khá rõ so với tâm thế lo sợ, đề phòng. Tức là với cái tâm lo sợ, mình sẽ có xu hướng phải đóng khung cho được cái gì đó thì mới yên tâm mà làm trong đó, ko chịu mở ra, rất khó linh hoạt. Với lại sự tập trung cũng sẽ hướng về chỗ đề phòng, làm sao để mình ko bị sai mà thôi. Còn những lợi ích khác đối với mình lúc đó sẽ ko quan trọng bằng việc giữ cho mình không sai, hic. Còn với tâm thế dấn thân thì cứ hướng về phía trước mà đi, gặp đá phá đá, gặp gai tìm cách bẽ gai, đường mới cũng nhảy vào để đi chứ không có gì ngăn ngại hay cản trở.